دو حادثه جداگانه مرتبط با اکسیژن گازی طی روزهای اخیر در هند، توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرده و نگرانی‌های تازه‌ای درباره استانداردهای ایمنی و زیرساخت‌ها ایجاد کرده است.
در منطقه موهالی ایالت پنجاب، روز چهارشنبه بر اثر انفجار در یک کارخانه شارژ سیلندر اکسیژن، دو کارگر کشته و سه نفر دیگر زخمی شدند.
امروز گزارشی از وقوع انفجار در یک کارخانه اکسیژن واقع در ناحیه صنعتی، فاز ۹ دریافت شد»، کمیسر منطقه موهالی روز گذشته در پستی در شبکه اجتماعی خود اعلام کرد.
پس از دریافت اطلاع، تیم‌های پزشکی، پلیس و کارکنان اداره منطقه بلافاصله به محل حادثه رسیدند و عملیات امداد و نجات را آغاز کردند.
به گزارش Tribune India، این انفجار حدود ساعت ۹ صبح، زمانی رخ داد که حدود ۲۵ کارگر مشغول بارگیری و تخلیه سیلندرهای اکسیژن از کامیون‌ها بودند. گمان می‌رود یک سیلندر در هنگام شارژ منفجر شده و واکنش زنجیره‌ای ایجاد کرده باشد که باعث کنده شدن سقف ساختمان شد و دو نفر جان خود را از دست دادند.
این رسانه تصویری تکان‌دهنده از محل انفجار ارائه کرد؛ جایی که «تکه‌های پراکنده اجساد، سیلندرها، مبلمان شکسته و قطعات شیشه» همه‌جا دیده می‌شد.
این کارخانه متعلق به شرکت Hi-Tech Engineered Solutions، یک تولیدکننده مستقر در پنجاب در حوزه سیستم‌های تولید گاز در محل، است.
علت انفجار هنوز مشخص نشده، هرچند شارژ کردن سیلندر به خودی خود عملی پرخطر محسوب می‌شود. اکسیژن قابل اشتعال نیست، اما فرایند احتراق را تسریع می‌کند و باعث می‌شود موادی که به طور معمول شعله‌ور نمی‌شوند، به سرعت بسوزند. حتی منبع جرقه‌ای کوچک، شعله یا تخلیه الکتریسیته ساکن می‌تواند آتش‌سوزی ایجاد کند. در هند، استانداردهای ایمنی در زمینه جابجایی اکسیژن تحت نظارت سازمان Petroleum and Explosives Safety Organization (PESO) و طبق مقررات سیلندر گاز سال ۲۰۱۶ انجام می‌شود.
اختلال در تأمین اکسیژن در حادثه‌ای جداگانه ماه گذشته، سه بیمار در یکی از بیمارستان‌های پنجاب بر اثر قطع سیستم تأمین اکسیژن به مدت حدود ۳۰ دقیقه جان باختند.
به گفته دکتر آنیل گوئل، مدیر سازمان Punjab Health Systems Corporation (PHSC)، «اختلالی» در کارخانه تأمین‌کننده اکسیژن بیمارستان رخ داد. با این حال، این حادثه پرسش‌هایی را درباره اینکه آیا مشکل به دلیل نقص فنی، نبود سیستم پشتیبان یا خطای انسانی بوده است، مطرح کرده است.
دکتر گوئل افزود: «سیستم‌های پشتیبان و هشداردهنده‌ای وجود دارند که بلافاصله در صورت بروز مشکل در فشار، غلظت یا جریان اکسیژن فعال می‌شوند. در صورت بروز مشکل در کارخانه، سیلندرهای بزرگ اکسیژن به عنوان منبع جایگزین وارد مدار می‌شوند.»
وی توضیح داد که سنسورهای نزدیک به بیمار و گیج‌های فشار روی ونتیلاتورها نیز باید کادر درمان را فوراً از کاهش اکسیژن آگاه کنند.
پس از این حادثه، PHSC بررسی گسترده‌ای از زیرساخت اکسیژن در سراسر ایالت آغاز کرد و مشخص شد که ۳۵ واحد تولید اکسیژن به روش جذب نوسانی فشار (PSA) در حال حاضر غیرفعال هستند، از جمله در چند بیمارستان مهم.
در پاسخ، این سازمان مناقصه‌ای به ارزش ۳۰۰ میلیون روپیه (۳.۴ میلیون دلار) برای قرارداد سه‌ساله نگهداری ۳۸ واحد PSA و ۳۳ سیستم خط لوله گاز پزشکی در بیمارستان‌های دولتی منتشر کرد. شرکت منتخب همچنین باید یک داشبورد مدیریت اکسیژن پزشکی با ادغام تجهیزات IoT در همه سایت‌های PSA ایجاد کند و یک مرکز تماس ۲۴ ساعته برای ثبت و رسیدگی به خرابی‌ها راه‌اندازی نماید.
این حوادث در کشورهای با درآمد کم و متوسط مانند هند بی‌سابقه نیستند. طی دهه گذشته چندین مورد بزرگ اختلال اکسیژن در این کشور رخ داده است:
۲۰۲۱: در بیمارستانی در شهر ناشیک، نشت مخزن اکسیژن باعث قطع ۳۰ دقیقه‌ای اکسیژن و مرگ بیش از ۲۰ بیمار کرونایی شد.
اوایل ۲۰۲۴ (جالاندهار): خرابی یک کارخانه اکسیژن باعث مرگ سه بیمار تحت ونتیلاتور شد. سه پزشک تعلیق و یک پزشک به دلیل قصور پزشکی اخراج شد.
۲۰۱۷ (گوراکپور): در بیمارستان BRD، قطع اکسیژن لوله‌کشی به دلیل بدهی پرداخت‌نشده به تأمین‌کننده، باعث مرگ ۶۳ کودک شد. این حادثه یکی از بدترین فجایع پزشکی اخیر هند محسوب می‌شود.
این دو حادثه اخیر بار دیگر توجه‌ها را به پروتکل‌های ایمنی اکسیژن در محیط‌های صنعتی و پزشکی جلب کرده است. اکنون که تحقیقات در جریان است و قراردادهای زیرساختی صادر شده، تمرکز بر این خواهد بود که این اقدامات تا چه حد مؤثر اجرا می شوند.
منبع: gasworld
